Op zaterdagavond 25 mei 2019 brengt UD in de theaterzaal van het Schiedamse Wennekerpand de nieuwe avondvullende voorstelling Zonder gekheid van Alan Ayckbourn. Zeven acteurs en actrices van UD en drie gastactrices spelen hierin mee onder regie van Guido Jonckers.
Drie echtparen en de eeuwige vrijgezel
Alan Ayckbourn schetst in ‘Zonder gekheid’ de karakters en wederwaardigheden van drie echtparen en een vrijgezel gedurende twaalf jaar tijd. En dat op vier bijzondere momenten, te beginnen met een oudejaarsavond, waarna de geschiedenis zich telkens voortzet na een tussenpoos van vier jaar. De toeschouwer is er getuige van hoe deze mensen met elkaar omgaan en hoe dit zich in de loop der tijd ontwikkelt. En dat gebeurt allemaal rond de tennisbaan in de royale tuin achter de villa van Hans en Antine, het echtpaar waar alles om draait.
Met de gouden lepel geboren
Hans en Antine lijken met de gouden lepel in de mond geboren. Alles wat zij ondernemen, tot en met de opvoeding van hun twee kinderen, Evelien en Gijs, loopt op rolletjes en dat alles gaat schijnbaar moeiteloos. Hans is eigenaar van Scandi Art BV, een handelsbedrijf dat bijzonder succesvol is op de wereldmarkt voor interieurartikelen. Daarbij heeft hij het getroffen met zijn aantrekkelijke en altijd opgeruimde vrouw Antine. En zij is overduidelijk in haar nopjes met hem.
Hoe anders is dit gesteld met de andere personages. Dominee Huug Schuringa komt zich met zijn vrouw Louise voorstellen als de nieuwe buren van het welgestelde echtpaar. Al snel blijkt dat deze geestelijk leidsman worstelt met zichzelf en met zijn vrouw Louise die nogal last heeft van stemmingswisselingen. Beiden hebben de grootste moeite met de opvoeding van hun zoon Christiaan. En dan is er Sven, de compagnon van Hans die zich graag ziet schitteren naast zijn zakenpartner maar niet tegen hem op kan. Hij heeft amper door dat de mensen in zijn omgeving proberen om hem in zijn relatie tot Hans al te veel vernederingen te besparen. Des te pijnlijker blijkt dat hij met name door Hans en door zijn eigen echtgenote Joke voortdurend uit de wind wordt gehouden. En dan is er nog de eeuwige vrijgezel Rick. Hij is de huisvriend die het stel telkens weer verrast met een nieuwe vriendin en overduidelijk kampt met een sterke bindingsangst, al dan niet ingegeven door een even onmogelijk als onbeantwoord liefde voor de jeugdvriendin met wie hij destijds niets durfde te beginnen: Antine. De drie verschillende vriendinnen van Rick worden gespeeld een-en-dezelfde gastactrice. In het vierde en laatste bedrijf maken we op een tuinfeestje ook nog even kennis met Carla, de moeder van Louise en Evelien, de dochter van Hans en Antine, die dan net achttien is geworden.
Humoristische precisie
Ayckbourn schetst de ontwikkeling van deze karakters en verhoudingen met humoristische precisie. De kloof tussen de winnaars en verliezers van de welvaartsstaat wordt daarbij steeds dieper gegraven. De winnaars komen steeds prominenter voor het voetlicht, de verliezers steeds dieper in de schaduw. Maar wie is daar schuldig aan? De kijker kan er om lachen, maar wordt op zijn minst aan het denken gezet. Zonder gekheid is dus een blijspel met een diepere betekenis. Ayckbourn schreef het in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Hij kon toen niet weten dat het stuk anno 2019 nog hoogst actueel is. Uitgerekend nu leven wij in een tijd waarin de kloof tussen rijk en arm, tussen progressief-liberaal en conservatief-bekrompen, tussen grenzen open en dicht en tussen een succesvolle ‘elite’ en het ‘volk’ dat de ontwikkelingen op wereldschaal nog maar amper kan bijbenen, bijna onoverbrugbaar groeit.
Na de première in 1978 stelde de Engelse krant The Guardian de essentie van dit stuk in een enkele kernvraag aan de orde. De grote vraag was volgens de recensent of Huug en Antine – hoe genereus ze ook voortdurend naar hun omgeving zijn – niet toch zelf schuldig zijn aan de steeds schever groeiende verhoudingen. Hun succes zou hen volledig verblinden voor het effect dat die glans heeft op hun directe omgeving.
Opvoeringen
Op zaterdagavond 25 mei 2019 in het Wennekerpand te Schiedam en op zondagmiddag 26 mei 2019 in de tuin van het Piet Waals Vestzaktheater in Prinsenbeek. Toegangskaarten voor het Wenneker à € 15 zijn gemakkelijk te koop via de bestelknop hieronder.